GES Statik Proje ve Statik Hesap Raporu

Güneş Enerjisi Santralleri (GES), sürdürülebilir bir geleceğin anahtarı olarak Türkiye ve dünya genelinde hızla yayılıyor. Ancak, başarılı ve uzun ömürlü bir GES yatırımının temeli, doğru ve eksiksiz hazırlanmış GES Statik Proje ve Güneş Enerjisi Santrali Statik Hesap Raporu'na dayanır. Bu projeler, sadece yasal bir zorunluluk olmanın ötesinde, santralinizin öngörülemeyen doğa olaylarına (şiddetli rüzgar, yoğun kar, deprem) karşı dayanıklılığını ve dolayısıyla yatırımınızın güvenliğini garantiler.

GES yapılarının statik tasarımı, klasik inşaat mühendisliği prensiplerinden farklı olarak, Güneş Enerji Santrali Statik Proje ve Statik Hesap Rapordinamik çevresel yüklere ve yüksek hassasiyet gerektiren panel montaj sistemlerine odaklanır. Bu kapsamlı rehberde, bir GES Statik Proje Hazırlama sürecinin tüm aşamalarını, yasal gerekliliklerini, kullanılan ileri mühendislik standartlarını ve raporun içeriğini detaylıca ele alacağız. Amacımız, size sadece bilgi vermek değil, aynı zamanda projenizi en yüksek kalitede, en güncel yönetmeliklere uygun ve üstün bir performansla tamamlamanız için gereken yol haritasını sunmaktır.

GES Statik Proje ve Statik Hesap Raporu

KAİNTA İNŞAAT Uzman Mühendisi, GES Statik Proje ve Hesap Raporu için çatı üstü güneş enerji santrali konstrüksiyonunu incelerken.

Statik Projenin Tanımı, Yasal Çerçevesi ve Kritik Önemi

GES Statik Proje, güneş panellerini taşıyan tüm yapısal elemanların, (konstrüksiyon, temel ve mevcut çatı yapısı) öngörülen tüm yüklere (özgül ağırlık, kar, rüzgar ve deprem) karşı yeterli mukavemete ve stabiliteye sahip olduğunu kanıtlayan, mühendislik prensiplerine dayalı teknik çizimler ve hesaplamalar bütünüdür.

Bu projenin yasal temeli, öncelikle İmar Kanunu ve ilgili yönetmelikler ile TEDAŞ/EPDK mevzuatlarına dayanır. Özellile TEDAŞ Başvuru ve Proje Değerlendirme Yönetmeliği, statik projenin elektrik projesiyle birlikte sunulmasını zorunlu kılmaktadır.

1.1. Yasal Dayanaklar ve Başlıca Standartlar

Bir GES Taşıyıcı Sistem Tasarımı yapılırken, ulusal ve uluslararası kabul görmüş standartlara tam uyum şarttır. Türkiye'de en kritik referanslar şunlardır:

• TS 498 (Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri): Yapılarda alınacak temel yükleri tanımlar.

• Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği (TBDY 2018): Deprem etkileri altında yapıların nasıl modelleneceğini ve analiz edileceğini belirler. (Sekonder Anahtar Kelime: GES Deprem Analizi)

• TS EN 1991 (Eurocode 1) Serisi: Özellikle rüzgar ve kar yüklerinin hesaplanmasında Avrupa standartlarına uyumu sağlar.

  • TS EN 1991-1-3: Yapıların Kar Yükleri.

  • TS EN 1991-1-4: Yapıların Rüzgar Yükleri. (Sekonder Anahtar Kelime: TS EN 1991-1-4 (Rüzgar Yükleri Standardı))

• TS EN 1993 (Eurocode 3) Serisi: Çelik yapılar için tasarım ve hesap kurallarını belirler. (Sekonder Anahtar Kelime: Çelik Konstrüksiyon GES)

1.2. Statik Projenin Kritik Önemi

Bir GES, 25-30 yıl gibi uzun bir ömür beklentisiyle tasarlanır. Bu süre zarfında santral, tüm çevresel zorlamalara dayanmak zorundadır. Doğru bir statik projenin sağlanması:

1. Can ve Mal Güvenliği: Sistemin çökmesini, kaymasını veya panellerin yerinden fırlamasını önleyerek en üst düzeyde güvenlik sağlar.

2. Yatırımın Korunması: Hatalı tasarımlar sonucu oluşacak yapısal hasarların, yüksek tamir maliyetlerinin ve enerji üretim kesintilerinin önüne geçer.

3. Hukuki Uygunluk: Proje onay süreçlerinde (Belediye, OSB, TEDAŞ) herhangi bir ret veya revizyon riskini minimize eder.

4. Verimlilik: Taşıyıcı sistemlerin geometrisi ve panel dizilimi, statik kaygılar gözetilerek optimum performansı sağlayacak şekilde tasarlanır.

2. GES Taşıyıcı Sistem Türleri ve Kapsamlı Seçim Kriterleri

GES projeleri genel olarak çatı tipi ve arazi tipi olmak üzere iki ana kategoriye ayrılır. Her kategori için farklı taşıyıcı sistemler ve dolayısıyla farklı Fotovoltaik Panel Taşıyıcı Sistemler statik gereksinimleri mevcuttur.

2.1. Çatı Tipi GES (Çatı Üstü Sistemler)

Bu sistemlerde en kritik nokta, mevcut çatının eklenen yüke (paneller, konstrüksiyon, kar ve rüzgar yükü) dayanımının analiz edilmesidir.

2.1.1. Çatı Analizi ve Güçlendirme Gereklilikleri

GES Çatı Montaj Statik Analiz sürecinde, öncelikle mevcut çatının mimari ve statik projesi incelenir. Eğer proje mevcut değilse veya yetersizse, bir Yapısal Durum Tespiti Raporu hazırlanmalıdır.

• Mevcut Yük Kapasitesi Kontrolü: Mevcut çatı konstrüksiyonu (özellikle fabrika çelik çatıları) üzerine eklenecek olan yeni sistem yükü altında, çatı elemanlarının (makas, aşık, kolon) yeterli mukavemete sahip olup olmadığı incelenir.

• Güçlendirme (Zorunluluk Analizi): Analiz sonucunda yetersizlik tespit edilirse, çelik profiller eklenerek veya mevcut elemanlar güçlendirilerek GES Statik Proje güçlendirme detayları ile birlikte sunulur.

2.1.2. Montaj Sistem Çözümleri

Çatı Tipi	Montaj Yöntemi	Statik Riskler
Trapez Saç/Sandviç Panel	Trapez klipsler, özel bağlantı elemanları.	Yetersiz saç kalınlığı, rüzgar emme kuvvetlerine karşı bağlantı noktası kopmaları.
Kenet Çatı	Kenet klipsleri (çatıya zarar vermeden).	Rüzgar kaldırma yüklerine karşı klipslerin kayması/kopması.
Düz Çatı (Teras)	Balastlı Sistemler (Beton ağırlıklar) veya delikli (vidalı) sistemler.	Balast ağırlığının yeterliliği (özellikle düşük katlı binalarda), membran sızdırmazlık problemleri.

E-Tablolar'a aktar

2.2. Arazi Tipi GES (Zemin Montaj Sistemleri)

Arazi GES'lerinde taşıyıcı sistemin kendisi tasarlanır ve temel sistemi projelendirilir.

2.2.1. Taşıyıcı Konstrüksiyon Seçimi

• Sabit Eğiklik Sistemleri: En yaygın, basit ve en az hareketli parçaya sahip sistemlerdir. Yük analizleri sabittir.

• Tek Eksenli (Tracker) Sistemler: Güneşin hareketini tek bir eksende takip ederek verimliliği artırır. Ancak, rüzgar yükü analizleri için dinamik modelleme ve aerodinamik testler (özellikle burulma etkileri) kritik önem taşır. Statik rapor, bu dinamik etkileri de statik eşdeğer yüklere çevirerek içermelidir.

• Çift Eksenli (Tracker) Sistemler: En yüksek verime sahip, ancak statik olarak en karmaşık ve en pahalı sistemlerdir.

2.2.2. Malzeme Seçimi ve Sınıflandırma (Sekonder Anahtar Kelime: GES Konstrüksiyon Malzemeleri)

• Sıcak Daldırma Galvanizli Çelik (HDG): Ağır yükleri taşıma kapasitesi yüksektir ve 25+ yıl korozyon direnci sağlar. En yaygın kullanılan malzemedir.

• Alüminyum: Daha hafif, paslanmazlık performansı yüksektir, ancak çelikten daha pahalıdır ve büyük açıklıklarda sehim (esneme) kontrolü daha kritiktir.

• Malzeme Kalitesi: Projede kullanılacak çelik kalitesi (örn. S235 JR, S275 JR, S355 JR) ve bağlantı elemanlarının cıvata sınıfı (örn. 8.8, 10.9) raporda net bir şekilde belirtilmelidir.

3. Yük Analizi ve Detaylı Statik Hesaplama Metodolojileri

Güneş Enerjisi Santrali Statik Hesap Raporu'nun omurgasını, yapısal sistem üzerine etki eden tüm yüklerin hassas bir şekilde hesaplanması ve bu yük kombinasyonları altında sistemin yeterliliğinin kontrolü oluşturur. Bu, mühendislik uzmanlığının en kritik aşamasıdır.

3.1. Yük Kategorileri ve Hesaplamalar

3.1.1. Sabit Yükler (G) ve Hareketli Yükler (Q)

• Ölü Yükler (Gk): Panellerin, taşıyıcı çelik/alüminyum konstrüksiyonun, cıvata ve klipslerin, kablo kanallarının özgül ağırlığı. (Oldukça kolay hesaplanır, ancak doğru bir GES Statik Proje için tüm bileşenler hesaba katılmalıdır).

• Bakım Yükü (Qk): Paneller üzerinde yürüyüş/bakım sırasında oluşabilecek hareketli yükler. (Genellikle 1.0 kN/m² veya belirli bir tekil yük olarak alınır).

3.1.2. Rüzgar Yükü Analizi: Detaylı TS EN 1991-1-4 Uygulaması

Rüzgar yükü, GES yapılarında en belirleyici ve en karmaşık yüktür. Rüzgar, panellere sadece aşağı yönde değil, aynı zamanda yukarı yönde (emme kuvveti) etki ederek sistemin yerinden sökülmesine neden olabilir. (Anahtar Kelime: GES Rüzgar Yükü Hesaplaması)

Rüzgar Yükü Hesaplama Adımları:

1. Temel Rüzgar Hızı (Vb,0): Proje lokasyonunun (il, ilçe) resmi haritalarından temel rüzgar hızı belirlenir.

2. Temel Rüzgar Basıncı (qb): qb​=0.5×ρ×Vb2​ formülüyle hesaplanır (burada ρ hava yoğunluğudur).

3. Tepe Basınç Katsayısı (cp​): En kritik adımdır. Panellerin eğimine, rüzgar yönüne ve yapısal şekle bağlı olarak basınç (+cp​) ve emme (−cp​) katsayıları belirlenir. Özellikle panelin uç ve köşe bölgelerinde emme katsayıları çok yüksektir (bölgesel etki).

4. Maruziyet Katsayısı (ce​): Arazi topoğrafyası (düz, tepelik, vadi) ve çevresel koşullar (şehir, kırsal) dikkate alınarak rüzgar hızının yükseklikle artışı belirlenir.

5. Rüzgar Yükü (W): Hesaplanan basınç katsayısı ve tepe basınç değeri kullanılarak tüm yüzeylere etki eden rüzgar yükleri (yatay ve düşey bileşenler) hesaplanır.

3.1.3. Kar Yükü Analizi: TS EN 1991-1-3 Kapsamında

Kar yükü, özellikle Doğu ve İç Anadolu bölgelerindeki yatay arazi GES'leri ve düşük eğimli çatılar için kritik öneme sahiptir. (Sekonder Anahtar Kelime: TS 498 (Yükler Standardı))

• Zemin Kar Yükü (Sk​): Proje lokasyonuna ait zemin kar yükü değeri alınır.

• Şekil Katsayısı (μ): Çatının eğimine, şekline, rüzgar etkisine ve çevredeki diğer yapılara göre kar birikmesi katsayısı belirlenir. Düz çatılarda ve eğimi 60 dereceden fazla olan çatılarda kar yükü farklı şekillerde hesaplanır.

• Çatı Kar Yükü (S): S=μ×Sk​×Ce​×Ct​ formülüyle hesaplanır. (Ce​: maruziyet katsayısı, Ct​: termal katsayı). Özellikle panel sıraları arasındaki kar birikimi (drift) etkileri dikkatlice analiz edilmelidir.

3.1.4. Deprem Yükü Analizi: TBDY 2018 Uygulamaları

Türkiye bir deprem kuşağında yer aldığından, deprem yükü kontrolü zorunludur. TBDY 2018'e göre, GES yapıları genellikle Basit Yapısal Sistem veya ilgili yönetmelik hükümlerine uygun olarak modellenebilir.

• Tasarım Spektrumu: Proje koordinatları kullanılarak Türkiye Deprem Tehlike Haritalarından (Sds​, Sd1​) spektral ivme katsayıları belirlenir.

• Eşdeğer Deprem Yükü Yöntemi: Genellikle basit ve rijit GES sistemlerinde eşdeğer deprem yükü yöntemi kullanılır. Bu yöntemde, yapıya etki eden deprem taban kesme kuvveti (Vt​) hesaplanır ve bu kuvvet, yapısal elemanlara kütle dağılımına orantılı olarak dağıtılır.

• Uygulama: Çatı üzeri GES’lerde, çatı üst yapısal elemanlarının (makas, aşık) depreme karşı yeterliliği ve bağlantı detaylarının güvenliği kontrol edilir. Arazi GES’lerinde ise temel bağlantıları ve konstrüksiyonun yanal ötelenme (sehim) limitleri kontrol edilir.

3.2. Yük Kombinasyonları ve Emniyet Kontrolleri

Statik raporda, farklı yüklerin aynı anda etki ettiği en olumsuz senaryolar (yük kombinasyonları) dikkate alınır.

• Limit Durum Yöntemi: Yapıların, Taşıma Gücü Limit Durumu (ULS) ve Kullanılabilirlik Limit Durumu (SLS) olmak üzere iki ana limit durumda kontrol edilmesi esastır.

  • ULS (Taşıma Gücü): Yapısal çökme, kopma gibi durumların önlenmesi için mukavemet kontrolü yapılır. (Örnek Kombinasyon: 1.4×Gk​+1.6×Qk​ veya 1.2×Gk​+1.5×Qk​+0.5×S vb.)

  • SLS (Kullanılabilirlik): Yapının normal kullanım şartlarında (sehim, titreşim, dönme) sınırları aşmaması kontrol edilir. (Örnek Kombinasyon: 1.0×Gk​+1.0×Qk​+1.0×W)

• Kısmi Güvenlik Katsayıları: Yüklerin ve malzeme dayanımlarının belirsizliklerini dikkate almak için yönetmeliklerle belirlenen kısmi güvenlik katsayıları kullanılır. Bu katsayılar, güvenli bir tasarım için kritik öneme sahiptir.

4. Zemin Etüdü ve Temel Tasarımı: GES Projelerinde Derinlemesine Uygulama

Arazi tipi GES projelerinde, GES Zemin Etüdü ve Vakıf Hesapları statik projenin başarısı için en az rüzgar yükü kadar önemlidir. Temel, sistemin tüm yüklerini güvenle zemine aktaran yegane yapıdır.

4.1. Zemin Etüdü Raporunun Rolü

GES sahasında yapılacak detaylı zemin etüdü, aşağıdaki bilgileri sağlamalıdır:

• Zemin Taşıma Kapasitesi (Emayev): Güvenli temel boyutlarının belirlenmesi için ana veri.

• Zemin Profil Kesiti: Farklı zemin katmanlarının derinliği ve özellikleri (kil, kum, kaya).

• Yeraltı Su Seviyesi: Temel tipinin seçimi ve korozyon riski açısından önemlidir.

• Sismik Parametreler: TBDY 2018 için gereken zemin sınıfı (ZA​, ZB​, vb.) ve yerel zemin etki katsayıları.

4.2. Temel Çözümleri ve Statik Hesapları

Zemin yapısına göre, GES Statik Proje kapsamında farklı temel çözümleri önerilebilir:

4.2.1. Betonarme Temeller (Monoblok/Sürekli Temel)

• Kullanım Alanı: Yüksek taşıma kapasitesine sahip, homojen zeminler.

• Hesap: Temel, etki eden tüm yükler (özellikle rüzgarın yarattığı çekme ve devrilme momenti) altında kayma, devrilme ve zemin taşıma gücü sınır değerlerine göre boyutlandırılır. Temeldeki donatı (çelik çubuk) miktarı hesaplanır.

4.2.2. Vidalı Kazık (Screw Pile) Sistemleri

• Kullanım Alanı: Yumuşak, alüvyal zeminler veya eğimli araziler. Hızlı montaj imkanı sunar.

• Hesap: En kritik kontrol, çekme yükü dayanımıdır. Rüzgarın kaldırma kuvveti altındaki vidalı kazığın zeminden sökülme (pull-out) direnci, zemin etüdü verilerine ve özel saha testlerine (pull-out testi) göre hesaplanır. Bu hesaplar, statik raporda detaylıca yer almalıdır.

4.2.3. Çakma Profil (Driven Pile) Sistemleri

• Kullanım Alanı: Özellikle arazi GES'lerinde ekonomik ve hızlı çözüm sunar.

• Hesap: Kazığın zemin direncine karşı çakılma derinliği ve korozyon etkileri dikkate alınır. Temel çekme ve basma kapasiteleri, zemin sürtünmesi ve uç direnci kullanılarak hesaplanır.

5. Statik Hesap Raporunun Hazırlanması ve Formatı

Statik Hesap Raporu Örneği, bir projenin teknik olarak ne kadar titizlikle ele alındığının kanıtıdır ve onay makamları için başvuru dosyasının en önemli parçasıdır.

5.1. Raporun İçeriği ve Yapısı

Nihai Güneş Enerjisi Santrali Statik Hesap Raporu aşağıdaki ana bölümleri içermelidir:

1. Giriş ve Proje Özeti: Projenin yeri, kapasitesi, kullanılan panel ve taşıyıcı sistemin tanımı.

2. Yasal ve Standart Referanslar: Kullanılan tüm Türk Standartları (TS) ve yönetmeliklerin (TBDY 2018, İmar Yönetmeliği) listesi.

3. Malzeme Özellikleri: Kullanılan çelik (S235, S355), alüminyum (6063 T6), beton (C25/30) ve cıvata sınıflarının mekanik özellikleri.

4. Yük Varsayımları ve Hesaplamalar:

   • Ölü, Hareketli, Kar, Rüzgar ve Deprem yüklerinin detaylı hesap adımları ve formülleri.

   • Proje lokasyonuna ait spesifik veri setleri (Rüzgar hızı, kar yükü, deprem spektrum katsayıları).

5. Yapısal Modelleme ve Analiz:

   • Kullanılan analiz yazılımı (Örn: SAP2000, STA4CAD, RFEM).

   • Yapısal modelin şematik gösterimi, mesnet şartları ve eleman tanımlamaları.

   • Uygulanan yük kombinasyonları ve analiz sonuçları (iç kuvvetler, deplasmanlar).

6. Tasarım Kontrolleri:

   • Çelik Eleman Kontrolleri (Basınç, Çekme, Eğilme, Kesme Dayanımı).

   • Sehim (Deformasyon) ve Titreşim Kontrolleri (SLS'ye göre).

   • Temel ve Zemin Kontrolleri (Kayma, Devrilme, Taşıma Gücü Kontrolü).

7. Sonuç ve Onay: Projenin tüm limit durumlara uygun olduğunu belirten mühendislik onayı ve kaşesi.

5.2. İleri Modelleme Teknikleri ve Yazılım Kullanımı

GES Statik Proje hesaplarında günümüzde sonlu elemanlar yöntemi (FEM) tabanlı yazılımlar kullanılır.

• Rüzgar Tüneli Simülasyonları (CFD): Karmaşık ve büyük ölçekli GES’lerde (özellikle tracker sistemlerde), standartlara ek olarak Akışkanlar Dinamiği (CFD) analizleri ile rüzgarın panel üzerindeki basınç dağılımı daha hassas olarak belirlenebilir. Bu, standart katsayıların yetersiz kaldığı durumlarda hayati öneme sahiptir. * Dinamik Analiz: Özellikle yüksek rüzgar hızlarına maruz kalan veya tracker sistem içeren projelerde, yapının rüzgara karşı gösterdiği dinamik tepkinin (salınım/titreşim) kontrolü için zaman tanım alanı analizleri yapılabilir.

6. Proje Onay ve Revizyon Süreçleri: Adım Adım Statik Proje Onay Süreci

Statik Proje Onay Süreci, projenin yasal izinlerinin alınması için hayati bir adımdır. Onay makamları (genellikle İl Özel İdareleri, Belediyeler veya Organize Sanayi Bölgeleri - OSB) projenin yönetmeliklere uygunluğunu titizlikle inceler.

6.1. Başvuru Öncesi Hazırlık Kontrol Listesi

Bir projenin ilk seferde onay alması için aşağıdaki adımların kontrol edilmesi gerekir:

1. Zemin Etüdü Uygunluğu: Rapordaki zemin sınıfının ve taşıma gücünün, statik hesaplarda kullanılan değerlerle birebir uyumu.

2. Yüklerin Doğrulanması: Kar ve rüzgar yüklerinin, projenin tam koordinatlarına göre en güncel yönetmeliklere uygun hesaplandığının çift kontrolü.

3. TBDY 2018 Uyum Kontrolü: Özellikle deprem bölgesindeki projelerde sismik hesapların (spektral ivme katsayıları dahil) eksiksizliği.

4. Detay Çizim Uyumu: Statik hesap raporundaki malzeme kalitesi ve boyutlandırmanın, proje çizimlerindeki (kesitler, birleşim detayları, temel detayları) bilgilerle tam eşleşmesi.

5. Yangın Güvenliği: Çelik konstrüksiyonlu fabrika çatılarında, yangın dayanımı ile ilgili yönetmelik hükümlerine uygunluğun sağlanması.

6.2. Onay Makamlarının Odağı ve Sık Karşılaşılan Red Nedenleri

Onay makamları, özellikle aşağıdaki üç noktaya odaklanarak revizyon isteyebilir:

Odağı	Sık Red Nedenleri	Çözüm
Rüzgar Yükü (Emme)	Panelin köşe ve kenar bölgelerindeki yüksek emme katsayılarının ihmal edilmesi.	Bu bölgeler için daha büyük cp​ katsayıları kullanılarak ek güvenlik sağlanması.
Mevcut Yapı Etkileşimi	Çatı GES’lerinde mevcut çatının taşıma kapasitesinin kontrol raporunun eksik olması.	Mevcut çatı için detaylı bir Yapı Sağlamlık Raporu'nun GES Statik Proje ekine dahil edilmesi.
Temel Çekme Kontrolü	Arazi GES’lerinde vidalı kazıkların rüzgar çekme yüküne karşı yetersiz hesaplanması.	Saha pull-out test sonuçlarının veya yüksek güvenlik katsayılarının kullanılması.

E-Tablolar'a aktar

7. Çatı Tipi GES’ler İçin Güçlendirme Stratejileri ve Uygulama Detayları

Çoğu endüstriyel çatının, başlangıçta GES yükleri dikkate alınarak tasarlanmadığı göz önüne alındığında, çatı güçlendirme, GES Çatı Montaj Statik Analiz sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır.

7.1. Çelik Çatı Güçlendirme Teknikleri

Fabrika ve depo binalarının çelik çatılarında genellikle aşağıdaki güçlendirme yöntemleri uygulanır:

1. Aşık Güçlendirmesi: Panellerin bağlandığı çatı aşıklarının (genellikle C veya Z profiller) alt ve üst başlıklarına ek levhalar (L veya U profiller) kaynaklanarak eğilme momentine karşı dayanımları artırılır.

2. Makas Güçlendirmesi: Aşık yüklerini taşıyan ana makasların (çatı kirişi) kolonlara yakın bölgelerindeki kesme kuvvetlerinin yüksek olduğu yerlere diyagonal (çapraz) veya dikey elemanlar eklenerek burkulma ve çekme mukavemetleri artırılır.

3. Kolon Güçlendirmesi: Özellikle deprem ve rüzgarın neden olduğu yatay yükleri karşılamak için, kolonlara ek payandalar (brace) eklenerek veya kolon enine kesit alanları büyütülerek (mantolama) yatay rijitlik artırılır.

Alt Text İpuçları: ``

7.2. Balastlı (Ağırlıklı) Sistemlerin Detaylı Analizi

Düz çatılarda, çatının su yalıtımına zarar vermemek için sıklıkla balastlı (beton bloklarla ağırlık verilmiş) sistemler tercih edilir.

• Sürtünme Katsayısı: Balastlı sistemin kaymaya karşı güvenliği, çatı yüzeyi ile balast bloğu arasındaki sürtünme katsayısına (μ) bağlıdır. Bu katsayı (genellikle 0.30 - 0.70 arası), statik raporda açıkça belirtilmelidir.

• Minimum Balast Ağırlığı: Devrilme (overturning) ve kayma (sliding) limit durumlarına karşı gerekli olan minimum beton ağırlığı hesaplanır:

  • Wbalast​≥0.6Fkaldırma​−Gsistem​​ (Devrilme Kontrolü)

  • Wbalast​≥μFyatay​​ (Kayma Kontrolü)

  • Yetersiz balast, rüzgar fırtınalarında sistemin kaymasına veya devrilmesine yol açarak çatının bütünlüğüne zarar verebilir.

8. Sektörel İpuçları ve En İyi Uygulamalar

Elit bir GES Statik Proje mühendisinin, standart hesaplamaların ötesine geçen bazı pratik ve ileri düzey detayları dikkate alması gerekir.

8.1. Korozyon ve Dayanıklılık Yönetimi

Türkiye'nin deniz kıyısındaki (Marmara, Ege, Akdeniz) projelerinde tuzluluk nedeniyle ve endüstriyel bölgelerde kimyasal kirlilik nedeniyle korozyon riski yüksektir.

• Malzeme Seçimi: Bu bölgelerde standart HDG (Sıcak Daldırma Galvaniz) yerine, alüminyum veya yüksek korozyon dirençli MAGNELIS gibi çelik kaplamalar tercih edilmelidir.

• Bağlantı Detayları: Farklı metallerin (Alüminyum panel çerçevesi, Çelik konstrüksiyon) birleştiği noktalarda galvanik korozyonu önlemek için paslanmaz çelik (A2/A4) cıvatalar ve izolasyon pulları kullanılmalıdır. Statik raporda bu detaylar net bir şekilde belirtilmelidir. (Anahtar Kelime: GES Konstrüksiyon Malzemeleri)

8.2. Bütünleşik Projelendirme Yaklaşımı (BIM)

Modern GES projelerinde, statik tasarım, elektrik ve mimari projelerle entegre bir şekilde yürütülmelidir.

• Çakışma Kontrolü: Statik konstrüksiyonun, elektrik kablo yolları, invertör yerleşimi ve yangın söndürme sistemleri gibi diğer mekanik ve elektrik bileşenleriyle çakışmadığından emin olunmalıdır.

• Sehim/Deformasyon Yönetimi: Statik hesaplarda bulunan maksimum sehim değerleri, elektrik kablolarına veya panel bağlantılarına zarar vermeyecek limitler içinde tutulmalıdır.

8.3. Sınırlı Sehim Kontrolü (SLS)

GES Statik Proje’nin uzun ömürlülüğü için sehim kontrolü kritiktir. Aşırı esneme (sehim) sadece yapısal bütünlüğü değil, aynı zamanda panellerin cam kısımlarında mikro çatlaklara (micro-cracks) neden olarak enerji verimliliğini düşürebilir.

• Kabul Edilebilir Sehim Limiti: Genellikle taşıyıcı sistemlerdeki sehim, ilgili elemanın açıklığının (L) 1/200'ü ile 1/300'ü arasında sınırlandırılır (örneğin L/250).

9. Vaka Analizi: Arazi Tipi GES Projesi İçin Statik Rapor Özeti

5 MWp kapasiteli, Tek Eksenli Tracker (Takipçi) sistemli bir arazi GES projesinde, GES Statik Proje Hazırlama sürecinin temel çıktısı aşağıdaki gibi özetlenebilir:

Parametre	Değer ve Uygulama	Statik Kritik Noktası
Lokasyon	İç Anadolu (Kar Yükü: 1.0 kN/m2, Rüzgar Hızı: 35 m/s)	Yüksek kar ve rüzgar yükü kombinasyonları.
Zemin Etüdü	Orta Sıkı Kum (Zemin Sınıfı ZD), Taşıma Gücü 150 kPa	Temel tipi olarak çakma profiller uygun görüldü.
Taşıyıcı Sistem	Çelik Konstrüksiyon (S355 JR), Tek Eksenli Tracker	Rüzgarın 0∘ (yüzeye paralel) ve 90∘ (yüzeye dik) pozisyonlarındaki dinamik etkileri.
Temel Çözümü	3.5 metre Derinliğinde Çakma Profil (C250)	Çekme Yükü Kapasitesi için saha pull-out testi yapıldı. Rapor, 15 kN çekme yükü kapasitesini onayladı.
Yük Kombinasyonu	1.2×Gk​+1.5×(W veya S) kullanıldı.	Tracker sistemi, rüzgar fırtınası modunda (Stow Position) rüzgar etkilerine göre boyutlandırıldı.
Sonuç	Tüm yapısal elemanlar ULS ve SLS kontrollerini başarıyla geçti. Yapının maksimum yatay deplasmanı 1/350 limitini aşmadı.	Yatırımcıya 25 yıl garantili güvenli kullanım teyidi verildi.

E-Tablolar'a aktar

Yatırımınızı Riskten Koruyan Üstün Mühendislik

Güneş Enerjisi Santrali yatırımı, sadece panel ve invertör seçimiyle sınırlı değildir; bu, uzun vadeli ve kalıcı bir altyapı projesidir. GES Statik Proje ve Statik Hesap Raporu, projenizin can damarıdır ve en son yasal standartlara, ulusal ve uluslararası mühendislik normlarına göre hazırlanmalıdır. Sadece bir onay belgesi değil, aynı zamanda gelecek 25 yıl boyunca yatırımınızın depreme, fırtınaya ve yoğun kara karşı sigortasıdır.

Bu derinlemesine rehberde ele aldığımız karmaşık yük analizleri (rüzgar, deprem, kar), detaylı temel hesaplamaları ve malzeme seçimindeki kritik faktörler, projenizin yalnızca ayakta kalmasını değil, aynı zamanda maksimum verimlilikle çalışmasını sağlayacaktır.

Güvenli ve Onay Garantili GES Projesi İçin Bize Ulaşın

Güneş Enerjisi Santrali Statik Hesap Raporu'nuzun en yüksek kalitede, TBDY 2018 ve TS EN 1991 standartlarına tam uyumlu olarak hazırlanması, ilk başvuruda onay alması ve yatırımınızın güvenliğini sağlaması için uzman mühendislik kadromuzla çalışın.

Projelerinizin zorlu statik analizlerini ve teknik raporlamasını profesyonel ekibimize devredin.